John’s Wort (Sarı kantaron) bilimsel olarak Hypericum perforatum olarak bilinir. St.John’s wort ( Hypericum perforatum ), Hypericaceae familyasından, ilk kez Vaftizci Aziz John’un doğum günü etrafında çiçek açtığı söylenen parlak sarı çiçekleri ile adlandırılan çiçekli bir bitkidir. “Wort” kelimesi Eski İngilizce’de “bitki” anlamına gelir. Avrupa’ya özgü sarı, yıldız şekilli çiçekli bir bitkidir. Halk tıbbında yüzyıllardır birçok rahatsızlığı tedavi etmek için kullanılmıştır. John’s Wort ekstreleri hiperisin ve hiperforin gibi aktif bileşenler içerir. a-Pinen, caryophyllene, caryophyllene oxide, germacrene D ve 2-mhyloctane  , dünyanın farklı yerlerinden toplanan H. perforatum esansiyel yağının ana bileşenleri olarak tanımlandı. Bitkinin anti-enflamatuar, antimikrobiyal, antioksidan ve antikanser özelliklerine sahip olduğu söylenir. Birçok bilimsel araştırmaya konu olmuş sarı kantaron yağının etkilerini harici kullanım etkileri ve sistemik etkileri olarak ikiye ayırarak anlatacağız.

SARI KANTARON YAĞININ HARİCİ KULLANIM ETKİLERİ:

  • Sarı Kantaron yağının aktif bileşenleri olan hiperisin,hiperforin ve hiperosid bileşiklerinin güçlü antibakteriyel,antienflamatuvar ve antiviral etkisi olduğuna dair bilimsel araştırmalar mevcuttur. (6,8)
  • Yapılan birçok bilimsel araştırmada Sarı Kantaron yağının yara ve yanık iyileşmesi üzerinde güçlü etkileri olduğu gözlenmiştir.Sarı kantaron bitkisinin özütlerinin birçok formülasyonda kullanımı sonucu çeşitli nedenlerle oluşmuş yara ve yanıklar üzerinde güçlü iyileştirici ve onarıcı etkisi vardır. (1,2,3,4)
  • Yapılan bir bilimsel çalışmada yoğun bakım hastalarının bası yaralarının giderilmesinde sarı kantaron yağının iyileştirici ve onarıcı etkisi gözlenmiştir. (9)
  • Sarı Kantaron yağının  akne, sedef hastalığı ve atopik egzamalı hastalar üzerinde yapılan çalışmalarının sonucunda yağın içerisindeki aktif bileşenlerinin bu cilt bozukluklarını iyileştirdiği ve önlediği görülmüştür. (5,6,7)

BAZI SİSTEMİK ETKİLERİ:

  • Yapılan bir araştırmada  hafif-orta şiddette depresyonu olan hastalar için St John’s wort(Sarı Kantaron) , SSRI’lara kıyasla karşılaştırılabilir etkinlik ve güvenliğe sahiptir. (10)
  • Başka bir çalışmada sarı kantaronun majör depresyon tedavisinde alternatif olarak kullanılabileceği görülmüştür. (11)
  • En yaygın olarak depresyon ve anksiyete, uyku sorunları ve mevsimsel duygudurum bozukluğu gibi ilişkili durumların tedavisinde kullanılır . St John’s wort özütünün antidepresan etkileri ile ilgili olarak, farmakolojik aktivitelerin çoğu naftodiantron hiperisin, floroglucinol türevi hiperforin ve çeşitli flavonoidlere atfedilebilir gibi görünmektedir. (12)
  • Yapılan araştırmalarda Hypericum perforatum(Sarı kantaron) ile günlük tedavi, PMS(adet öncesi sendrom) ile ilişkili en yaygın fiziksel ve davranışsal semptomlar için plasebo tedavisinden daha etkilidir. (13)
  • Sarı kantaron özütlerinin sigara bırakmaya bağlı olarak ortaya çıkan yoksunluk sendromu sonucu depresyon tedavisinde alternatif olarak kullanımınde etkili sonuçlar gözlenmiştir.(14)

NOTLAR:

  • St.John’s wort’un sistemik olarak kullanımı sonucu birçok yaygın ilaçla etkileşime girdiği bulunmuştur. Şu anda başka bir ilaç kullanıyorsanız, almadan önce doktorunuzla konuşmanız önemlidir.
  • Hamile ve emziren kadınların güvenli bir şekilde kullanımıyla alakalı yeterli bilgi edinilmemiştir.Doktora danışmadan kullanılması önerilmez.
  • Sarı kantaron yağının cilde uygulanması sonrasında güneş ışığına direkt maruziyet sonucu ciltte lekelenmeler olabilir. Dolayısıyla öyle bir durumda güneş koruyucu kullanılmasında fayda var.

REFERANS:

  1. https://www.liebertpub.com/doi/abs/10.1089/acm.2009.0317
  2. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S014181301632089X
  3. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0378874109006527
  4. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0378874106005599
  5. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/bjd.14840
  6. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0378874110005131
  7. https://www.karger.com/Article/PDF/148223
  8. https://academicjournals.org/journal/AJPP/article-abstract/40B145427539
  9. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28011162/
  10. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28064110/
  11. https://www.cochrane.org/CD000448/DEPRESSN_st.-johns-wort-for-treating-depression.
  12. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12775192/
  13. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20155996/
  14. https://www.thieme-connect.com/products/ejournals/html/10.1055/s-2005-916219