Citrus bergamia “Bergamot” olarak da bilinen Risso et Poiteau, acı portakal ve limonun bir melezi olarak tanımlanan Rutaceae familyasına ait bir bitkidir. Calabria bölgesinin (İtalya) endemik bir bitkisidir. Bergamot meyvesi öncelikle parfüm, kozmetik, gıda ve şekerlemelerde kullanılan esansiyel yağının ekstraksiyonunda kullanılır. Bergamot yağının bileşiminde monoterpen limonen (% 25-53) ve linalool (% 2-20), linalil asetat (% 15-40), ter-terpinen ve β-pinendir. Narenciye yağlarının karakteristik lezzeti esas olarak linalool, sitral ve linalil asetat tarafından sağlanır.
FAYDALARI:
- Bergamot uçucu yağının sırasıyla Campylobacter jejuni , Escherichia coli O157, Listeria monocytogenes , Bacillus cereus ve Staphylococcus aureus ve dermatofitlere karşı hem antibakteriyel hem de antifungal aktiviteye sahip olduğu bildirilmiştir. En etkili antibakteriyel bileşeninin ise sitral ve linalool olduğu görülmüştür.
- Bergamot uçucu yağının gıda patojenleri üzerine antimikrobiyal etkisi olduğu da görülmüştür. Böylelikle gıda dezenfektanı olarak kullanımında etkili olduğu görülmüştür.
- Bergamot uçucu yağının bileşimindeki sitral ve linalool’ün güçlü antimikrobiyal etkisinden yararlanılarak cilt temizliğinde tonik olarak kullanılabilir.
- Bergamot uçucu yağının bileşimindeki flavonoidlerin güçlü antioksidan ve antienflamatuvar etkisi olduğu yapılan çalışmalarda görülmüştür.
- Bergamot uçucu yağının aromaterapide en etkili kullanımı içeriğindeki alfa pinen ve limonenin anksiyete, depresyon ve kronik ağrı gibi stres bozukluklarının hafif semptomlarını iyileştirmesidir.Bu uçucu yağın sedasyon ve rahatlama hissi yaratan serotonin ve dopamin gibi hormonları uyardığı görülmüştür.
- Bergamot uçucu yağının içeriğindeki linalool ve linalil asetat ın analjezik etkisi olduğu görülmüştür.Burkulmalar, kas ağrıları ve baş ağrısı belirtilerini azaltmada da etkili bir şekilde kullanılabilir.Ağrıyan bölgeye uygun şekilde lokal olarak uygulandığında ağrıyı dindirdiği görülmüştür
- Bergamot uçucu yağının derideki yara izlerini ve diğer izleri(akne, deri enfeksiyonu gibi)en aza indirgemek için kullanıldığı ve cildi uyardığı görülmüştür.
- Bergamot uçucu yağının dezenfektan ve antibiyotik özellikleri derideki çatlakları, ülserleri, kaşıntıyı iyileştirmede ve tetanoza karşı kullanılabilir.
- Bergamot uçucu yağının diğer Cistus türü yağlar gibi içeriğindeki limonen’in etkisiyle ağız ve diş rahatsızlıklarında etkili olduğu görülmüştür.
- Bergamot uçucu yağının ferahlatıcı ve narenciye kokusu doğal bir deodorant ve hava spreyi olarak kullanılır. Güçlü kokusu vücuttaki veya odadaki kokuları ortadan kaldırır.
- Bergamot uçucu yağının saç derisindeki birikintilerin (çeşitli kimyasallar,mikroplar vb.) temizlenmesinde kullanılıp aynı zamanda saça parlaklık ve canlılık kazandırır.
- Bergamot uçucu yağının kimyasal bileşimi olan limonen ve linalil asetatın kanser hücresi ölümünde kombine etkisinin önemli bir rol oynadığını gösterdi.
- Bergamot uçucu yağının inhalasyon yönteminin, psikolojik stres tepkilerini ve serum kortizol düzeylerini ve esansiyel hipertansiyonu olan hastaların kan basıncını azalttığı çalışmalarda gözlenmiştir.
NOTLAR:
- Bergamot uçucu yağı, taşıyıcı yağlar ile seyreltilmeden kullanılırsa cildi tahriş edebilir.
- Hassas ciltlerde alerjiye sebebiyet vereceğinden küçük bir alanda denenmesinde fayda vardır.
- Hamile ve emziren kadınlarda olumsuz etkilere neden olabilir.
- Cilde uygulanan bergamot uçucu yağından sonra güneşe çıkılmamalıdır, çıkılması durumunda ise mutlaka güneş kremi kullanılmaldır.
KAYNAK:
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fphar.2015.00036/full
https://synapse.koreamed.org/DOIx.php?id=10.4040/jkan.2008.38.4.493
https://journals.plos.org/plosone/article/file?type=printable&id=10.1371/journal.pone.0061484
https://sfamjournals.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/j.1365-2672.2006.03035.x
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0261561414002933
https://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/jf980228u
https://www.liebertpub.com/doi/abs/10.1089/acm.2008.0243
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/ptr.3325
https://sfamjournals.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/j.1365-2672.2007.03456.x
https://www.karger.com/Article/Abstract/380989
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0223523412001493
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0927776513005857