BİTKİ HİDROSOLÜ NEDİR?

Hidrosol, hidrolat olarak da bilinen,çiçek veya bitki özsuları, distile özsuları veya bitki suları olup damıtma sonucu oluşan su içeren üründür. Bitki veya çiçeklerin buhar damıtma yöntemiyle oluşan yoğuşmuş sulardır. Hidrosollerin birçok tıbbi faydası bulunmaktadır. Çünkü damıtma sırasında bitkinin suda eriyen bileşen, vitamin ve minerallerini içeriğinde bulundurur. Bitkilerde damıtma yöntemi aromatik yağ elde etme yönteminde kullanıldığı gibi hidrosol elde etmede de kullanılmaktadır. Damıtma sırasında buhar ve yağ soğutulur, buharın suya dönmesi ve yağın üstünde kalması sağlanır. Bu iki parça hidrosollere ve uçucu yağlara ayrılır. Cilde uygulanmadan önce seyreltilmesi gereken uçucu yağların aksine hidrosoller, uçucu yağ muadillerinden çok daha yumuşaktır ve genellikle daha fazla seyreltilmeden doğrudan cilt üzerinde kullanılabilir. Bazı yumuşak hidrosoller vücut ve yüz üzerinde rahatlıkla kullanılabilir. Hidrosoller, doğal koku olarak, losyon, krem, yüz tonerleri ve diğer cilt bakım ürünlerinin içerisinde su yerine kullanılabilir. Ayrıca kendi başlarına vücut spreyi olarak da kullanılabilir. Birçok hidrosolün kullanım alanlarına göre antiinflamatuvar, antimikrobiyal,antiviral, yaralar üzerinde antiseptik ve iyileştirici, aromaterapide sakinleştirici, saç spreyi veya yüz spreyi şeklinde gibi çok amaçlı kullanımı bulunmaktadır.

UÇUCU YAĞ NEDİR?

Uçucu yağları bulundukları materyalden suyla kaynatılarak veya içeriğin su buharı geçirerek damıtma (yani, distilasyon), soğukta sıkma (narenciye kabuk esansları için) ve organik çözücülerle ya da sıvılaştırılmış gazlarla tüketme (ekstraksiyon yoluyla) yoluyla elde etmek mümkündür. Uçucu yağlar, aromatik bitkilerden elde edilen kendine has koku,tat, renk ve görünümlerinin yanı sıra uçucu özellikte olan karışımlardır. Uçucu yağlar bitkiye kokusunu verir, onu tehlikeli çevre koşullarından korur ve hatta diğer önemli işlevleri ve faydalarının yanı sıra tozlaşmasına yardımcı olur. Uçucu yağlar dünya çapında eski zamanlardan beri birçok alanda kullanıldığı gibi en popüleri aromaterapi olmuştur. Aromaterapi, iyileştirici etkilerin uçucu yağlardaki aromatik bileşiklere ve diğer bitki özlerine atfedildiği alternatif bir ilaç türüdür. Bununla birlikte, uçucu yağların doğal sağlık yararları için daha geniş bir günlük uygulama ve rutin yelpazesinde etkili ve güvenli bir şekilde kullanılabileceğini gösteren bilimsel araştırmalar mevcuttur. Aromaterapinin en yaygın kullanımları şöyledir:

– Uçucu yağların alttan ısıtılan bir kaptan buharlaştırılması(difüzör veya buhurdanlık)

– Sıcak suya damlatılan uçucu yağların inhalasyonu (buğu)

– Küvetteki sıcak suya uçucu yağ ilave edildikten sonra banyo yapılması

– Uygun bir yağda çözünmüş uçucu yağ ile masaj yapılması şeklindedir.

Uçucu yağların sinir sistemi üzerinde ferahlatıcı, sakinleştirici stres azaltıcı, ağrı kesici, zihin açıcı, uyutucu, kasılma ve spazmları önleyici, yara iyileştirici, sindirim ve solunum sistemlerini düzenleyici, mikrop ve mantar öldürücü ve cilt hastalıklarını iyileştirici etkileri vardır.Aromaterapi dışında temizlik, el-yüz bakımı, cilt bakımı, saç bakımı ve ruhsal rahatlama gibi birçok kullanım şekli vardır. Uçucu yağlar cilt üzerine doğrudan değil, bir sabit yağda seyreltildikten sonra uygulanırlar. Örnek olarak lavanta esansı yanıklara, kesiklere ve böcek sokmalarında; çay ağacı esansı sivilcelere; limon esansı ise nasırlara doğrudan tatbik edilebilir. Saç bakımı için şampuana veya son durulama suyuna birkaç damla uçucu yağ damlatılarak kullanılabilir. Kendi özel karışımınızı oluşturmak için de sprey şişesinde su veya bitki hidrosolü ile seyreltilerek kullanılabilir.

SABİT YAĞ NEDİR?

Bitkilerde özellikle tohumlardan (endosperma veya kotiledon) nadiren olsa da mezokarptan soğuk presleme veya sıcak presleme yöntemi ile elde edilen suda çözünmeyen bileşendir. Sabit yağların soğuk pres yöntemi ile elde edilmesinde önem vardır çünkü yağ elde edilirken kullanılan ısı yağlara, içindeki kırılgan besinlere, organik asitlere ve vitaminlere zarar verir. Bu nedenle kozmetikte ve sağlık ile ilgili ürünlerde soğuk pres ile elde edilen sabit yağlar tercih edilir. Lipit grubundan olan sabit yağların büyük bir bölümü gliseritlerden oluşmaktadır. Sabit yağlarda bulunan diğer maddeler ise mum, steroller, fosfatitler, yağda eriyen vitaminler, alifatik alkoller, hidrokarbonlar ve karotinoitlerdir. Sabit yağlar genellikle uçucu yağlarla beraber kullanıldığından taşıyıcı yağ olarak da adlandırılır. Taşıyıcı yağların ciltte besleyici, iyileştirici, yumuşatıcı, yaşlanma karşıtı ve koruyucu özellikleri gibi yararları vardır. İçlerine eklenen uçucu yağların tüm özellik ve faydalarının kolaylıkla cilt tarafından emilimini sağlarlar. Sağlık ve kozmetikte en sık kullanılan sabit yağlara zeytin yağı, jojoba yağı, avakado yağını örnek verebiliriz.

İNFÜZE (MASERE) YAĞ NEDİR?

İnfüze yağ; yapraklar, çiçekler, gövdeler veya kökler gibi bitki kısımlarının taşıyıcı bir yağ içinde maserasyon yöntemi ile bekletilerek elde edilmesiyle oluşur. Bitki kısımlarının belirli bir süre yağda infüze edilmesiyle, bitkinin güçlü ve iyileştirici özelliklerinin çoğu kullanılabilir bir forma dönüştürülür. Yüksek düzeyde uçucu yağ ve yağda çözünen bileşen içeren bitkiler için uygun bir yöntemdir. Bu yöntem güneşte demlemek gibi geleneksel bir şekilde yapılacağı gibi soğuk infüzyon ve ısı infüzyon yöntemi ile de yapılabilir. Taşıyıcı yağ, bitkinin özelliklerinin çoğunu emer ve süzülen bitki materyali daha sonra yağdan süzülür. Bu infüze yağlar çok çeşitli koşulları tedavi etmek için seyreltilmeden cilde uygulanabilir veya masajda kullanılmak üzere diğer taşıyıcı yağlara eklenebilir. Cilt bakımında ve nemlendirilmesinde etkili şekilde kullanılabilir. Aynı zamanda kozmetolojide merhemler, losyonlar, kremler, vücut yağları, sabunlar, şampuanlar, saç kremleri ve losyon çubukları gibi bitkisel preparatların içeriğinde de kullanılır. Calendula ve St. John’s Wort (Sarı kantaron) infüze yağları çok yönlü ve etkili kullanımları ile en popüler infüze yağlardan olmuşlardır. İnfüze yağ türlerine göre antiinflamatuvar, antimikrobiyal, ciltte yara ve yanık üzerinde onarıcı ve iyileştirici, nemlendirici etkili olarak kullanılır.